Tikal (Gwatemala)

MAJOWIE, przodkowie obecnie żyjących indiańskich plemion Majów, stworzyli cywilizację, która obejmowała olbrzymie terytoria górskich i nizinnych obszarów Ameryki Środkowej. Ich życiem, zdominowanym przez ceremoniał religijny, kierowali władcy-kapłani. Wysoce skomplikowany kalendarz Majów, zwany Długim Wyliczeniem, składał się z cykli po 52 lata. Próby połączenia tego kalendarza z systemem europejskim nie powiodły się. Datowanie za pomocą węgla radioaktywnego potwierdza pogląd, że klasyczna cywilizacja Majów osiągnęła szczyty w okresie od j IV do X wieku n.e. Tikal, położone w północnej nizinnej części terytorium Majów, było prawdopodobnie największym ośrodkiem tej cywilizacji.

Czytaj dalej

Eskurial

 

   Budowla ma podobno 16 km korytarzy i prawie 100 klatek schodowych. W Hiszpanii Eskurial jest nazywany ósmym cudem świata.

   KLASZTORY i pałace królewskie są zazwyczaj całkowicie od siebie oddzielone. Król będąc w podróży może zażądać gościny od opata, a członek rodziny królewskiej niespokojny o swoją nieśmiertelną duszę może zapłacić mnichom, aby się za niego modlili. Filip II hiszpański postanowił natomiast wznieść klasztor, który byłby zarazem pałacem - Eskurial.

Czytaj dalej

Sacre-Coeur

 

SACRE-COEUR (Kościół Najświętszego Serca Jezusowego) stoi na wzgórzu (butte) Montmartre, na północ od centrum Paryża. Jest wzorowany na innym kościele, katedrze St. Front, znajdującej się w znacznie oddalonym na południowy zachód Perigueux.

Czytaj dalej

Świątynia miłości

Erotyczne rzeźby z indyjskiej świątyni w Khadżuraho do dziś wywołują sensację na całym świecie. Jedni widzą w nich pornografię, inni genialne dzieło
  • Trakt prowadził przez dżunglę, duszną, pełną zatrutych woni, pośród skrzeczenia papug i wrzasków małp w koronach drzew. W pewnym momencie kapitan T.S. Buro zatrzymał konny patrol brytyjskiej armii i wysłał swoich ludzi, aby sprawdzili, czy ścieżka odchodząca w gęstwinę jest bezpieczna. Wezwany przez tropicieli, ruszył za nimi z iście angielską flegmą. Nawet się nie spodziewał, że za chwilę dokona odkrycia, które wstrząśnie zachodnią cywilizacją.

Czytaj dalej

Miasto bez słońca

 

To urocze w lipcu austriackie miasteczko, zimą tonie w podbiegunowych ciemnościach


 

W listopadzie w tyrolskim Rattenberg na 4 miesiące zachodzi słońce. To się jednak zmieni, miasto będzie sztucznie oświetlane za pomocą ogromnych luster.

Czytaj dalej

Skalne miasta



Skały fascynowały ludzi już w paleolicie. Wydawały się wieczne i niezniszczalne. Niestraszne im były wichury i burze. Skalna jaskinia stała się też pierwszą fortecą człowieka. Żeby poczuć się bezpiecznie, wystarczyło zabarykadować wejście.

Człowiek raczej nie wybrzydzał, chowając się w pierwszej lepszej grocie. Nawet jeśli nie była wygodna, stanowiła barierę nie do pokonania dla dzikich zwierząt. Później zaczął staranniej wybierać miejsce schronienia. Wolał np. jaskinie z wejściem od południa, bo zauważył, że są one cieplejsze niż te wychodzące na północ. Potem ulepszał swój dom poszerzając skalne półki wewnątrz, a z biegiem lat sam próbował drążyć w skale nisze. Upiększał je, wyposażał, unowocześniał.

Skalne miasta powstały przed wiekami i trwają do dziś. W dużym stopniu to zasługa natury, która je "zbudowała". Nad ich przetrwaniem czuwa też człowiek, udoskonalając i unowocześniając skalne domy. Surowiec budowlany jest przecież najlepszy z możliwych. To skała, czyli opoka.

Iwona Szymańska


PETRA
Jordania



Ukryta wśród trudno dostępnych gór Petra posiada magiczny czar, któremu ulega każdy, kto przeciśnie się przez wąski przesmyk między skałami i staje na wprost wyciosanej w skale fasady świątyni Kasr Firaun. Petra zawdzięcza swą urodę i znaczenie Natabejczykom, którzy w IV wieku p.n.e. wyrzeźbili w różowym wapieniu domy, świątynie, sklepy, a nawet teatry. Archeolodzy twierdzą, że w czasach świetności w skalnym mieście żyło około dwudziestu tysięcy osób.

GOREME
Turcja



Powstałe wskutek działania sił przyrody niezwykłe kształty skał podkreślają piękno wykutych w nich kompleksów świątynnych. Goreme to jedno z najwcześniej zasiedlonych miejsc regionu. Miękka, wulkaniczna skała łatwo poddawała się prostym narzędziom ludzi, którzy ją drążyli. W VII wieku, gdy św. Bazyli otworzył w Goreme ośrodek szkolący misjonarzy, wiele domów zmieniono na klasztorne cele i refektarze. Wykuto nowe kościoły i kaplice, zdobiąc je barwnymi freskami przedstawiającymi sceny z życia Chrystusa.

UCHISAR
Turcja

Te skalne arcydzieła można znaleźć w historycznej krainie Turcji, Kapadocji, położonej na Wyżynie Anatolijskiej. W tym regionie znajduje się co najmniej 10 wykutych w skale podziemnych miast i prawie czterysta podziemnych kościołów. Jednym z nich jest Uchisar. Klasztorne kompleksy w Kapadocji, przez wieki dające ludziom schronienie, przywodzą na myśl przypowieść Jezusa o domu zbudowanym na skale, który przetrzyma każdą nawałnicę.

SIGIRIYA
Sri Lanka



Wejście do cytadeli wiedzie między łapami wyrzeźbionego w skale lwa. Sigiriya znaczy "lwia góra". Otoczony ogrodami i wodnymi parkami zamek składa się z trzech części. Najokazalszą środkową partię wykuto we wznoszącej się na 200 metrów skale. Oryginalna architektura sprawia, że zwiedzający podzielają opinię historyków sztuki: ten pałac powinien być nazwany ósmym cudem świata.

MESA VERDE
Stany Zjednoczone



Pod skalnymi nawisami chroniącymi przed erozyjnym działaniem wód deszczowych Indianie Anasazi drążyli w skale osiedla ponad 1500 lat temu. Były tam domostwa jednoizbowe i duże "mieszkania". Najwspanialszym obiektem, jaki pozostał, jest tzw. Pałac Klifowy. Składa się on z 200 pomieszczeń codziennego użytku i 23 sal przeznaczonych na ceremonie religijne. Do wielu domów można się dostać tylko po drabinie i wbitych w ścianę hakach.

BAMIAN
Afganistan



53-metrowej wysokości Budda w Bamianie został wykuty w piaskowej skale w IV-V wieku, podobnie jak nisze, które służyły za mieszkania dla mnichów buddyjskich aż do X w. W marcu 2001 roku rządzący w Kabulu muzułmańscy fundamentaliści - talibowie - zaczęli burzyć posągi Buddy w Afganistanie, uznając je za grzeszne. Zlekceważyli apele UNESCO o zachowanie posągów, dziedzictwa światowej kultury (to zabytki klasy "O").

MATMATA
Tunezja



Scenerię tego skalnego miasta wykorzystał w "Gwiezdnych wojnach" Steven Spielberg. Matmata zawdzięcza nazwę berberyjskiemu plemieniu. Jego członkowie jeszcze przed naszą erą wyżłobili podziemne domy. Niektóre jamy są dziś hotelowymi pokojami, urządzonymi po spartańsku - tylko prycza i żarówka. Takie surowe warunki podnoszą jednak walory autentyczności skalnego mieszkania.


 

Opracowałem na podst. Focus, maj 2001. Zdjecia Internet

Posąg Zeusa w Olimpii



Majestatyczny posąg Zeusa w Olimpii był sercem świętego kompleksu, w skład którego wchodziły świątynie, sanktuaria i... pierwszy stadion olimpijski. Jego twórcą był Fidiasz. To potężne wyobrażenie Zeusa budziło respekt w każdym, kto je zobaczył. Potężny posąg dotykał wspartego na filarach stropu sanktuarium, w którym stał, a wydawał się jeszcze większy, był bowiem odbity w nieruchomej tafli basenu wypełnionego oliwą. Opary tej oliwy zabezpieczały przed pękaniem płytki z kości słoniowej, które stanowiły zewnętrzną warstwę posągu. W 426 r. cesarz Teodozjusz II kazał rozebrać rzeźbę i przewieźć ją do Konstantynopola, gdzie po 50 latach uległa zniszczeniu w czasie pożaru pałacu. Później odnaleziono w Olimpii jej pierwotną podstawę.




CO? GDZIE? KIEDY?; Przegląd Reader's Digest